We waren er een paar dagen tussenuit. Kun je van vakantie
spreken als je op vakantie woont? Ik vind van wel. Je bent niet thuis, je hebt de
Michelin Atlas van Frankrijk vol kleine weggetjes op schoot, de auto volgetankt
en snickers mee voor onderweg. Ik heb een Chambre d’Hôtes geboekt in een
sfeervol vijftiende-eeuws landhuis in het hart van de Cotentin, het
noordelijkste puntje van Normandië.
Op de heenweg rijden we vanaf Bayeux langs de kust, die er
nu lieflijk bij ligt in de voorjaarszon. Iets verder naar het oosten begon hier
op 6 juni 1944 Operation Overlord, D-day. Met enig voorstellingsvermogen kun je het kanonnenvlees
de stranden op zien kruipen, zeker als je denkt aan een film als Saving Private
Ryan die ik overigens heb overgeslagen na het zien van de trailer. Je ontkomt
hier op geen enkele manier aan de gebeurtenissen van 75 jaar geleden. Ik hield
het altijd een beetje af, die invasie, tot ik een paar jaar geleden met onze
schoonzoons de militaire begraafplaats bij Colleville-sûr-Mer, Omaha Beach,
bezocht.
Daar liggen 9387 jongens van rond de 20 begraven en zijn nog eens de
namen van 1557 militairen in een enorme muur gekerfd: die soldaten zijn nooit
teruggevonden. De hele sfeer en daar dan met jongens die maar net iets ouder
zijn rond te lopen ontroerde me diep. Hoe vreselijk, maar uiteindelijk nuttig?,
die hele operatie Overlord, zoveel
doden, zoveel niet doordachte acties.
We rijden langs de hoge kust die zich steil opricht boven Omaha
Beach, daar moesten die jongens tegenop klimmen en waren ze boven, dan knalden
de Duitsers ze af. Nu staan er riante vakantiewoningen, in deze tijd van het
jaar bijna allemaal leeg. Ik kan me er weinig bij voorstellen dat je hier
vakantie wilt vieren. Maar ik zie ook wel dat het inmiddels een circus van
ongekende omvang is. Ieder dorp heeft een museum of iets anders dat
bezichtiging behoeft. Omdat het dit jaar 75 jaar geleden is en je mag verwachten
dat de laatste overlevenden het 100-jarig jubileum niet zullen meemaken, wordt
alles uit de kast gehaald er een onvergetelijke happening van te maken. Lange
rijen grote vrachtwagens, ook Nederlandse, vol parafernalia staan bij het Normandy
American Cemetery geparkeerd. Dorpen worden opgefrist, er hangen overal nieuwe
vlaggen. Langs de hele route hangen foto’s van de soldaten die zo een gezicht
geven aan deze met de kennis van nu moeilijk te verkroppen strijd. In Ste.Mère-Eglise
hebben ze de parachutist die aan de kerktoren bungelt een verse parachute
gegeven. Bij deze Airborne actie werden honderden parachutisten op klaarlichte
dag uit vliegtuigen gezet.
De ongelukkig terecht gekomen John Steele (nu
uiteraard een pop) toont nog eens hoe slecht voorbereid deze hele operatie is
geweest. Eenmaal geland, verdwaalden de jongens in het door hoge hagen
gekenmerkte landschap en kwamen in de ‘hedge hell’ terecht. De jonge eigenaar
van een Bar Tabac in een dorpje aan de kust promoot zijn omgeving met ‘Jolie,
n’est pas, hein?’ (‘Leuk toch?’) Hij stuurt ons naar één van de talloze musea
die langs de 80 km lange kustlijn liggen, maar we gaan lekker niet.
Gelukkig is er ook veel vrolijks te beleven in dit stukje
Frankrijk. De westkust is prachtig met kapen en vuurtorens en leuke haventjes en vooral: niet teveel opgeleukt.
De grote EDF centrale bij Flamanville en de kerncentrale bij Jobourg doen
misschien wel wat af aan al dat moois, maar ja, kan ik dit stukje tikken
zonder stroom?
Natuurlijk hebben dorpen en steden geleden onder de oorlog, maar
wat wij ervan zien is dat alles met goede moed en niet eens zo heel lelijk weer
is opgebouwd.
We hebben een paar prachtige dagen gehad, maar iets meer
doordrenkt van WO II dan we voorzien hadden. Onderweg, tijdens de picknick, komt er een militaire
stoet van 75 jaar geleden vol serieus kijkende mannen voorbij. De wagens zien er tiptop onderhouden
uit.
Op 6 juni zullen ze allemaal acte de présence geven, onder
toeziend oog van de huidige machthebbers, in een wereld waarvan we maar moeten
hopen dat er geen operatie Overlord meer nodig zal zijn.
P.s. Natuurlijk kan ik
in dit verhaaltje niet het hele verhaal over Operation Overlord, D-Day, kwijt.
Daar is elders voldoende informatie over te vinden, zoals hier: www.normandy-dday.com
